Isabel heeft hier gewoond tot de dood van haar vader in 1454 toen ze drie jaar oud was. Vlak daarna is ze met haar moeder en haar broertje Alfonso naar Arévalo verhuisd. Ik stel me voor hoe ze hier liep als peuter. Een knap meisje met blond, ietwat rossig haar — een erfenis van haar grootmoeder van vaderszijde, de uit Engeland afkomstige Catalina van Lancaster.

In die tijd was er nog geen sprake van Spanje als eenheid. Wat nu Spanje is, bestond toen uit afzonderlijke koninkrijken:  Castilië, Aragón, Navarra en Granada. De politieke situatie werd gekenmerkt door voortdurende conflicten en strijd om de macht. Ook binnen Castilië was er sprake van politieke onrust. De vader van Isabel, Juan II van Castilië, was weliswaar koning, maar de feitelijke macht lag in handen van de hoge adel, waarvan de leden constant in de weer waren om hun macht en invloed te vergroten. De koning werd gesteund door Álvaro de Luna, die probeerde de centrale macht van de monarchie te versterken. Dat werd uiteraard niet gewaardeerd door de adellijke families, die hiertegen in opstand kwamen. Onder hen waren Juan Pacheco en Gómez Manrique. Mannen die een belangrijke rol zouden gaan spelen in het leven van Isabel. Na de executie van Álvaro de Luna in 1453 verloor de monarchie haar greep op de adel.

Er zijn twee bronnen waardoor we met zekerheid de datum (22 april 1451) en het tijdstip (kwart voor vijf) van de geboorte weten. De eerste is een brief van koning Juan II vanuit Madrid, waar hij op dat moment verbleef, naar Segovia met de tekst: “Fago vos saber que, por la gracia de Nuestro Señor, este jueves próximo pasado la Reyna doña Isabel, mi muy cara y muy amada muger, escaescio de una Ynfante”. De tweede is een document met aantekeningen van dokter Toledo, waarin behalve de geboorte van Isabel ook de problemen worden vermeld die haar moeder ondervond tijdens de bevalling. Verder weten we niet veel over de eerste jaren van haar leven, behalve de naam van haar voedster: María López. Isabel herinnerde haar naam toen ze al koningin was en gaf haar toen tienduizend maravedís omdat ze haar gevoed had als baby.

Isabel werd gedoopt met de naam van haar moeder. Een naam die toen veel voorkwam in Portugal, waar haar moeder vandaan kwam, maar niet in Castilië. We kunnen aannemen dat de eerste jaren van haar leven in anonimiteit verliepen. De kans dat ze troonopvolgster zou worden was niet groot. En werd nog kleiner toen haar broertje Alfonso werd geboren. Haar halfbroer, Enrique, was degene die haar vader zou gaan opvolgen en Alfonso nam de tweede plaats in. Pas als beiden zouden overlijden zonder nazaten, zou de troon voor Isabel in zicht komen.

Zo kon het dat ze in dit klooster in relatieve rust kon opgroeien. Toch wierpen familiaire omstandigheden een schaduw over haar jeugd. Haar moeder had door de zware bevalling waarschijnlijk een aandoening ontwikkeld die we nu postnatale depressie zouden noemen, en die haar toch al kwetsbare geestestoestand verder ondermijnde.

Daarbij heeft Isabel niet veel van het leven van haar vader meegemaakt. Op 20 juli 1454 — Isabel was toen net drie jaar oud — overleed Juan II van Castilië. Volgens de geschiedschrijvers waren zijn laatste woorden: “Was ik maar geboren als zoon van een arbeider, en was ik maar monnik van Abrojo, en geen koning van Castilië”. Een uiting van triestheid voortkomend uit een leven waarin hij voortdurend te maken had met intriges, list en bedrog. Een paar weken voordat hij overleed had hij zijn testament opgemaakt waarin hij, zoals gebruikelijk in die tijd, zijn opvolging had geregeld. In dit testament stonden bepalingen die voor Isabel van belang waren. Ze kreeg het señorio van Cuéllar, de opbrengsten van Madrigal en een aanvulling van haar inkomsten tot een miljoen maravedís per jaar. Tevens benoemde hij twee geestelijken van de orde van de Hiëronymieten om de opvoeding van zijn twee jongste kinderen op zich te nemen. Deze benoeming heeft duidelijk bijgedragen aan de diepe religiositeit van Isabel. Overigens heeft Enrique zich niet veel aangetrokken van de wil van zijn vader, waardoor het gezin waarin Isabel leefde in relatieve armoede achterbleef na de dood van Juan II. De periodieke uitbetaling van een miljoen maravedís heeft Isabel nooit gekregen.

De non leidt ons door het klooster, dat rond 1400 werd gebouwd op de fundamenten van het voormalige koninklijke paleis. De architectuur is overwegend gotisch, maar het fijne houtsnijwerk van de plafonds laat duidelijke mudéjar-invloeden zien. De zalen op de begane grond zijn sober ingericht en ademen een ingetogen religieuze sfeer.

In de Capilla Real bevindt zich een renaissancegraf waarin drie vrouwen rusten die nauw verbonden zijn met de Spaanse monarchie: Catalina, de oudste dochter van Juan II en dus de oudste halfzus van Isabel; een buitenechtelijke dochter van Fernando el Católico; en Juana, een van de dochters van Carlos I (bij ons bekend als Karel V) de kleinzoon van Isabel.

Van de buitenzijde van het klooster en de patio mogen we foto’s maken, maar niet op de kamers en zalen binnen het klooster. Dat is voor mij een teleurstelling, want op de eerste verdieping is het kamertje waarin Isabel la Católica werd geboren. Om er te komen beklimmen we een grote trap. Vanaf deze trap valt het schitterende artesonado mudéjar op: een plafond van ongeverfd notenhout, opgebouwd uit twee concentrische achthoeken.

Vanuit de Habitación Real (koninklijke kamer), waar een schilderij hangt waarop Isabel en Fernando zijn afgebeeld, kunnen we de Alcoba Real zien. Een kamertje van 3,40  bij 2,46 meter, ontdaan van alle opsmuk, waar de grootste koningin van de geschiedenis is geboren. Er staat een eenvoudig ledikantje, waarvan ik vermoed dat het niet het originele is. Het vertrek zelf mogen we niet betreden. Het is niet alleen voor mij heilige grond.